GÖZ TEMBELLİĞİ

• Saşılık gözlerin paralel olarak bakamamasıdır.
• Çocuklarda en sık, içe kayma görülür.
• Şaşılıkta göz içe, dışa, yukarı veya aşağı kayabilir.
• Doğumdan sonra ilk 6 ay içinde saptanan bir içe kayma, bebek 1 yaşına gelene kadar kesinlikle tedavi edilmelidir.
• Özellikle içe kaymalarda, bir gözde tembellik gelişebilir.
• Göz tembelliğinin derinliği, şaşılığın miktarıyla ilgili değildir.
• Az miktardaki bir göz kaymasında, derin bir görme kaybı gelişebilir.
• Dışa kayma, erken evrede aralıklı olarak görülebilir.
• Bu tür bir kayma, zamanla kalıcı hale gelebilir.
• Dışa kayma, miyopiyle birlikte daha sıktır.
• Şaşılık ameliyatı, genel anestezi altında uygulanmalıdır.
• Cerrahide, göz küresi üzerinde yer alan hareket ettirici kaslarda, işlev artırıcı veya azaltıcı yönde değişiklikler yapılır.
• Her şaşılık türünün tedavisinde ameliyat gerekmez, bazı hastalar gözlük ile tedavi edilebilir.

Şaşılıkla İlgili Tüm Merak Ettiğiniz Soruların Cevapları

Şaşılık nedir? Gözlerin paralel bakış pozisyonunu kaybederek farklı yönlere doğru bakmasına şaşılık veya göz kayması denir. Gözlerden bir tanesi tam karşıya bakarken diğeri içe, dışa, yukarı veya aşağıya bakma durumunda olabilir.

Şaşılık neden olur? Her bir gözde bulunan 6 adet kas, gözün çeşitli yönlere hareket etmesini sağlar. Bu  kasların birinin veya birkaçının görev yapamaması veya gözleri hareket ettiren diğer mekanizmaların bozulması durumunda şaşılık meydana gelir. Kayma durumu tek gözde veya her iki gözde aynı anda olabilir ayrıca sürekli olabileceği gibi zaman zaman da ortaya çıkabilir.

Şaşılığın görülme sıklığı nedir? Görülme sıklığı, yaklaşık olarak çocuklarda yüzde 4 tür, kız ve erkek çocuklarda aynı sıklıkta görülmektedir. Erişkinlerin ise ancak yüzde 1’inde şaşılık görülebilmektedir. Bunların çoğu çocukluktan beri bulunan şaşılık vakalarıdır. Eğer erişkin kişide şaşılık aniden meydana geldiyse diyabet, tiroid hastalığı, myestania gravis, beyin tümörleri veya felçler araştırılmalıdır.

Şaşılık belirtileri nelerdir? Gözde paralelliğin kaybolması, gözlerde sulanma ve  ağrı, baş ağrısı, çift görme, üç boyutlu görüntünün kaybolması, bulanık görme, baş veya yüzün bir yana dönük olması şeklinde sıralanabilir.

Şaşılık tedavi edilmezse ne olur? Çocuklarda gözde kayma olduğunda beyinde iki farklı görüntü ortaya çıkar, beyin kayan gözden gelen görüntüyü baskılar buda derinlik hissinde ve kayan gözde görüşte azalmaya neden olur bu nedenle göz tembelliği gelişir. Göz tembelliği ise ilk 7 yaş içersinde tedavisi yapılması gereken bir durumdur. Erişkinlerde ise aniden gelişen kaymalarda gözden gelen görüntü baskılanamadığı için çift görme ortaya çıkar ve günlük yaşantıda zorluklar yaşanır.

Aile tarafından şaşılık tespit edilirse ne yapılmalı? Doğum sonrası ilk 3 ay içinde kayma tespit etmek zordur. 4. aydan sonra kayma fark eden aile mutlaka göz doktoruna başvurmalıdır. Bebeklikle olan kaymanın büyümekle zamanla düzeleceği düşünülmektedir fakat bu yanlıştır kayma hiçbir zaman kendiliğinden düzelmez. Ancak yalancı şaşılık dediğimiz durumlarda zamanla burun kemiğinin gelişmesiyle kayma görünümü düzelmektedir. Böyle durumlarda da ayırıcı tanı ve doğru teşhis için mutlaka göz doktoru görmelidir.

Çocuklara ne kadar sıklıkla göz muayenesi yapılmalıdır? Çocukluk döneminde yapılacak rutin muayeneler, gizli kaymaların, kırma kusurlarının, ailelerin fark edemediği küçük açılı kaymaların tanısı ve erken tedavisi açısından çok önemlidir. Dolayısıyla hiçbir problem olmasa dahi, çocuklara 2 aylıktan başlayarak 6. ayda, 1-3–5–7–12 yaşlarında göz muayenesi önerilmektedir.

Erişkinlerde şaşılık muayenesi ne sıklıkta olmalıdır, tedavisi varmıdır? Erişkinlerde ani ortaya çıkan kaymalarda acilen göz doktoruna gidilmelidir. Çocukluktan beri olan kaymalar acil değildir rutin göz muayenesi dönemlerinde görülebilir. Erişkinlerde de şaşılık tedavi edilebilir.

Tanı ve tetkik yöntemleri nelerdir? Göz hekiminin yapacağı özel muayene yöntemleri, tetkik aletleri ve testlerle şaşılık tanısı konulur. Bunlar gözün damlalı muayenesi, göz kaslarının normal hareketlerinin muayenesi, örtme kapama testi, prizma muayenesi, derinlik hissi  ve Sinoptofor muayenesi gibi testlerdir.

Nasıl tedavi edilir?

• Tedavide Amaç; her iki gözün paralelliği sağlanarak bir arada görme gelişiminin ve derinlik hissinin arttırılmasıdır. Kaymanın sebebine göre tedavi planlanır.
• Optik Tedavi; Kırma kusurunun düzeltilmesi esasına dayanır. Sferik ve silindirik camlar veya prizmatik cam kullanılır. Kaymaya eşlik eden kırma kusuru varsa mutlaka düzeltilmelidir. 2-3 yaş arası ortaya çıkan kaymalar genellikle kırma kusuruna bağlıdır ve gözlükle tam olarak düzeltilebilir. Gözlük kullandığı halde düzelmeyen kaymalara ise cerrahi tedavi gerekir.
• Ortoptik Egzersizler; Son yıllarda daha çok tanı amaçlı kullanılmaktadır. Amaç, hastanın iki gözle tek görebilmesini sağlayarak üç boyutlu görmenin arttırılmasıdır.
• Medikal Tedavi; Midriyatik ve miyotik ilaçlar kullanılarak yapılan tedavidir. Cerrahi Tedavi; Amaç, kaymanın düzeltilmesi, binoküler tek görmenin sağlanmasıdır.
• Cerrahi Tedavi; 6. Aydan itibaren başlar. Cerrahi girişim lazerle yapılmaz, gözün etrafındaki kasların yerleri değiştirilerek gözün pozisyonu ayarlanır.

Ameliyat sonrası şaşılık hastası gözlük takmaya devam edermi? Cerrahi tedavi gözlük ve kapamanın alternatifi değildir. Eğer hasta cerrahi öncesi gözlük takıyor ve kapama tedavisi görüyorsa cerrahi sonrası da gözlük ve kapama tedavisi devam edebilir.

Çocukların mutlaka ilk muayene için ilk 3 yaş döneminde göz doktoruna götürülmesi gerekmektedir.